Romige yoghurt, frisse karnemelk, lobbige vanillevla; de lekkerste zuivel van Nederland komt van familie Van der Schans uit Well. En al die producten van Den Eelder zijn ook nog eens loeivers, want de melk van de koe gaat nog dezelfde dag het pak in op weg naar jouw glas.

Je vindt de familieboerderij op de rand van Gelderland en Noord-Brabant. In de weilanden rond Well – een klein dorpje tussen Maas en Waal – staan honderden zwartbonters te grazen. Het zijn echte zuivelkoeien, deze slanke Frisian-Holsteiners. Wist je dat één koe zo’n 35 liter melk per dag geeft?

Boerderijzuivel sinds 1983

De geschiedenis van Den Eelder gaat terug naar 1983. In dat jaar begonnen Ernst en Jacomine van der Schans op deze plek hun melkveehouderij. Enkele jaren later besloten ze om van die melk zelf zuivel te maken. Eerst karnemelk en yoghurt; later ook vla, toetjes en roomboter.

Vrijheid voor de koeien

Al vanaf de start probeert de familie Van der Schans zo dicht mogelijk bij de natuur te blijven. En dat zie je overal in terug. Zo zijn de stallen voorzien van een speciaal systeem waardoor de koeien zelf naar binnen en buiten kunnen gaan. Ook bepalen de dieren zelf wanneer ze eten of gemolken willen worden.

Van gras tot glas in 1 dag

De verse melk? Die gaat direct de melktank in. In die tank is het 3°C. Zo blijft de melk lekker vers. Nog dezelfde dag wordt de melk in de eigen zuivelmakerij verwerkt, waarna de pakken met melk, vla en yoghurt ‘s ochtends vroeg de vrachtwagen in gaan op weg naar consumenten in heel Nederland. Zo kan jij de volgende dag al genieten van verse boerderijzuivel, waar fabriekszuivel er normaal gesproken een paar dagen over doet om in je glas of dessertschaaltje te belanden.

Echte vanille

Bij het verwerken van de zuivel is ‘puur natuur’ de standaard. Zo gebruiken de zuivelmakers geen ‘trucjes’ om de melk langer houdbaar te maken, waardoor de smaak optimaal behouden blijft. Ook romen ze bij Den Eelder de volle melk niet af naar een standaard vetpercentage. In de winter is de melk daardoor iets vetter (én nog smaakvoller) dan in de zomer. Verder ken je waarschijnlijk wel de kleine, zwarte spikkeltjes in de vanillevla en – yoghurt van Den Eelder. Dat is dus echte, gemalen vanille.

Traditioneel karnen

Ook het productieproces van Den Eelder lijkt nog sterk op de manier waarop er vroeger zuivel gemaakt werd. Neem bijvoorbeeld de boerenkarnemelk: die wordt nog op traditionele wijze gekarnd. De gepasteuriseerde, aangezuurde melk gaat daarvoor in een grote tank die een paar uur ronddraait. Daardoor klonteren de vetbolletjes in de melk samen tot boter. Even verwijderen en je houdt échte gekarnde melk over: vol, romig en met een licht zuurtje. En laten we eerlijk zijn: dat smaakt beter dan de met zuur aangelengde melk die tegenwoordig ook als karnemelk verkocht wordt.

Duurzame warmte uit koeienpoep

Voor het pasteuriseren van de melk is veel energie nodig. Daar hebben ze bij Den Eelder wat slims op bedacht. De mest van de koeien gaat namelijk naar de microvergister op het eigen erf. Daar wordt het methaangas uit de koeienpoep omgezet in groen gas. En dat gas wordt weer gebruikt voor het verwarmen van de melk in de eigen zuivelmakerij, waar de machines draaien op groene stroom van de zonnepanelen die op de stallen liggen. Dit zorgt ervoor dat Den Eelder bijna zelfvoorzienend is. Lekker duurzaam!

Doorgeven aan de volgende generaties

Die duurzame keuzes hebben alles te maken met de manier waarop de familie Van der Schans naar hun boerderij kijkt. “Alles draait hier om de lange termijn. We hebben het land rond onze boerderij al tientallen jaren in beheer, de koeien die nu in de wei grazen zijn de achterkleindochters van de koeien die mijn opa hield. We willen alles weer zo goed mogelijk doorgeven aan de volgende generaties”, vertelt Willem van der Schans, die inmiddels samen met zijn broer Gerben in het familiebedrijf werkt.

Rentmeesterschap in weidebeheer

Dat principe van rentmeesterschap zie je ook terug in de manier waarop de familie de weilanden rond de boerderij beheert. Zo heeft de familie één van de weilanden een paar centimeter onder water gezet. Het drassige gebied dat hierdoor ontstond is in het voorjaar en de zomer een ideale broedplek voor onder meer de grutto, de tureluur en de lepelaar. Zo gaan het maken van verse boerderijzuivel en natuurbeheer hand in hand bij Den Eelder. En met die wetenschap smaakt je melk, yoghurt, kwark of vla nóg lekkerder.

Tip van Willem

Maak eens hangop van de vanilleyoghurt van Den Eelder. Hang een theedoek in een vergiet en schenk daar de zuivel in. Laat de vanilleyoghurt een nachtje uitlekken in de koelkast. Serveer de volgende dag met een beetje rood fruit en je hebt een restaurantwaardig dessert!